بررسی رابطه اثر سازندهای زمین‌شناسی بر کیفیت آب زیرزمینی (منطقه مورد مطالعه: استان یزد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری بیابان‌زدایی، دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی، دانشگاه یزد، ایران

2 گروه احیا و مدیریت مناطق خشک و بیابانی دانشگاه یزد، ایران

چکیده

آب زیرزمینی از مهم­­ترین منابع طبیعی در جهان است. آب­های زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه‌خشک به‌ویژه استان یزد با بارش اندک و ناکافی بودن منابع آب سطحی، منبع اصلی تأمین آب در مصارف مختلف به شمار می‌رود. هدف از این تحقیق بررسی رابطه بین کیفیت آب زیرزمینی استان یزد با نوع سازندها است. در این تحقیق برای بررسی کیفی نمونه‌‌ آب زیرزمینی، 217 حلقه چاه و قنات شبکه پایش شرکت آب منطقه‌ی یزد در تیرماه سال ‌1391، از پارامترهای اندازه‌گیری شده کاتیون‌ها (سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم)، آنیون‌ها (کربنات و بی‌کربنات‌، کلرید و سولفات) اصلی موجود در آب، قابلیت هدایت الکتریکی (EC)، کل نمک‌های محلول در آب (TDS)، نسبت جذب سدیم (SAR) و pH استفاده شد. ارزیابی کیفیت آب با روش‌های دیاگرام پایپر، دیاگرام ویلکاکس و دیاگرام شولر انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که بیش­ترین ضریب تغییرات مربوط به EC، TDS و +Ca2 با مقدار به ترتیب 29/102، 64/101 و 84/100 است و بر اساس نمودار پایپر آب زیرزمینی منطقه موردمطالعه در تیپ آب‌های سخت و کاملاً سخت واقع شده است. با توجه به نمودار ویلکوکس آب زیرزمینی استان یزد، کیفیت آب منطقه برای مصارف کشاورزی خیلی شور و نامناسب است و در کلاس‌های C2S2 و C4S2 با 46/0 درصد و کلاس‌های C3S4 و C4S4 به ترتیب با 26/32 و 22/56 درصد کم­ترین و بیش­ترین سهم را دارند. در بررسی نمودار شولر غالب آب‌های نمونه‌برداری شده با کیفیتی در رده خوب تا غیرقابل‌شرب قرار دارند. این آب‌ها از نظر بی‌کربنات و منیزیم نسبت به سایر وضعیت بهتری دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات