در سال‌های اخیر به دلیل کاهش آبهای سطحی به دلایل مختلف، فشار مضاعفی از طرف کشاورزان برای بهره‌برداری بیشتر از آبهای زیرزمینی صورت گرفته است که این امر پیامدهای بسیاری را برای بخشهای کشاورزی و محیط‌زیست به دنبال داشته است؛ بنابراین نیاز است کشاورزان و سیاستگذاران این حوضه با یک برنامهریزی جامع و استراتژیک زمینه استفاده ایمن از آبهای زیرزمینی را فراهم کنند و خود را با شرایط جدید سازگار سازند. در این راستا هدف کلی این تحقیق، پیامدهای بهره‌برداری بیرویه از منابع آب زیرزمینی در مناطق روستایی میباشد. جامعه آماری تحقیق شامل همهی بهرهبرداران دارای چاههای نیمه‌عمیق و عمیق، در حوضه غرب تالاب جازموریان در سال 1397 بوده (N: 6112) و با استفاده فرمول نمونهگیری کوکران 174 نفر برای مطالعه انتخاب شدند. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامهای بود که روایی آن توسط گروه متخصصان و پایایی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد (α>0.7). نتایج ضریب تغییرات برای اولویتبندی پیامدهای بهره‌برداری بیرویه از منابع آب زیرزمینی در بخش کشاورزی بر اساس دیدگاه پاسخ‌گویان نشان داد که مهمترین پیامدهای بهره‌برداری بیرویه از منابع آب زیرزمینی در بخش کشاورزی در منطقه مورد مطالعه شامل موارد «افزایش پدیده فقر در بلندمدت» و «مدیریت سخت مزرعه» بود. همچنین نتایج تحلیل عاملی اکتشافی در این پژوهش نشان داد که این پیامدها در میان جوامع محلی منطقه در عاملهای محیطی، اقتصادی، اجتماعی و روان‌شناختی طبقهبندی می‌گردند که این چهار عامل در مجموع 85/76 درصد از کل واریانس را تبیین می‌نمایند. 34/23 درصد واریانس باقیمانده مربوط به عواملی بوده که در این تحلیل شناسایی نشده است.
Aprile, M. C. & Fiorillo, D. (2017). Water conservation behavior and environmental concerns: Evidence from a representative sample of Italian individuals. Journal of Cleaner Production, 159, 119-129. Doi: 10.1016/j.jclepro.2017.05.036.
Aslam, S., Aftab, H., Martins, J. M., Mata, M. N., Qureshi, H. A., Adriano, A. M. & Mata, P. N. (2021). Sustainable model: Recommendations for water conservation strategies in a developing country through a psychosocial wellness program. Water, 13(14), 1984. Doi: 10.3390/w13141984.
Bear, J. & Cheng, A. H. D. (2010). Modeling groundwater flow and contaminant transpor. Dordrecht: Springer.
Ebrahimi, A. (2008). Improper exploitation of groundwater resources and its consequences (Case study: Rafsanjan Plain). Iranian Water Resources Research, 4(3), 70-73. (In Persian)
Eskandari Damaneh, H., Zehtabian, G., Salajegheh, A., Ghorbani, M. & Khosravi, H. (2018). Assessing the effect of land use changes on groundwater quality and quantity (Case study: west basin of Jazmoryan Wetland). Journal of Range and Watershed Managment, 71(3), 563-578. Doi: 22059/jrwm.2018.257186.1259. (In Persian)
Eskandari Damaneh, H., Eskandari Damaneh, H., Khosravi, H. & Gholami, H. (2019a). Analysis and monitoring of drought using NDVI index (Case study: the west basin of Jaz Murian Wetland). Rangeland, 13(3), 461-475. (In Persian)
Eskndari Dameneh, H., Khosravi, H. & Abolhasani, A. (2019b). Assessing the effect of land use changes on groundwater quality of Zarand Plain using satellite images and geostatistical. Journal of Natural Environmental Hazards, 8(20), 67-82. Doi: 22111/jneh.2018.22276.1324. (In Persian)
Feldmeyer, D., Wilden, D., Jamshed, A. & Birkmann, J. (2020). Regional climate resilience index: A novel multimethod comparative approach for indicator development, empirical validation and implementation. Ecological Indicators, 119, 106861. Doi: 1016/j.ecolind.2020.106861.
Jia, K., Qiao, W., Chai, Y., Feng, T., Wang, Y. & Ge, D. (2020). Spatial distribution characteristics of rural settlements under diversified rural production functions: A case of Taizhou, China. Habitat International, 102, 102201. Doi: 1016/j.habitatint.2020.102201.
Khatibi, S. A., Golkarian, A., Mosaedi, A. & Sojasi Qeidari, H. (2019). Assessment of resilience to drought of rural communities in Iran. Journal of Social Service Research, 45(2), 151-165. Doi: 10.1080/01488376.2018.1479342.
Liu, J., Scanlon, B. R., Zhuang, J. & Varis, O. (2020). Food-energy-water nexus for multi-scale sustainable development. Resources, Conservation Recycling, 154, 104565. Doi: 10.1016/j.resconrec.2019.104565.
Marston, L., Ao, Y., Konar, M., Mekonnen, M. M. & Hoekstra, A. Y. (2018). High‐resolution water footprints of production of the United States. Water Resources Research, 54(3), 2288-2316. Doi: 10.1002/2017WR021923.
Moghaddam, A. R., Ghallehban Tekmedash, M. & Esmaili, K. (2013). Investigation of temporal and spatial trend of water quality parameters in view of weather fluctuations using GIS; Mashhad Plain. Journal of Water and Soil Conservation, 20(3), 211-225. (In Persian)
Mohammadi, S., Mohammadzadeh, S. & Yazdanpanah, M. (2016). Investigating the effective factors on the intention and behavior of water protection by gardeners in Dashtestan city: A test of the theory of planned behavior. Journal of Agricultural Extension and Education Research, 8(4), 75-89. (In Persian)
Nabiafjadi, S., Fami, H. & Rezvanfar, A. (2014). Strategies for implementation of agricultural water management technologies from Farmers perspective (Case study of Felavarjan City). Water Management in Agriculture, 1(1), 61-67. (In Persian)
Omer, A., Elagib, N. A., Zhuguo, M., Saleem, F. & Mohammed, A. (2020). Water scarcity in the Yellow River Basin under future climate change and human activities. Science of the Total Environment, 749, 141446. Doi: 10.1016/j.scitotenv.2020.141446.
Panahi, M., Malek Mohammadi, I. & Chizari, M. (2013). Analysis of barriers to the application of optimal water resources management in the Iranian agricultural system. Village and Development, 15(4), 23-41. (In Persian)
Safa, L. & Valinia, S. (2020). Factors affecting water resources conservation behaviors among farmers in Zanjan: Application of conservation motivation theory. Iranian Journal of Agricultural Extension and Education, 16(1), 131-150. Doi: 22034/iaeej.2020.219912.1501. (In Persian)
Savari, M. & Amghani, M. S. (2022). SWOT-FAHP-TOWS analysis for adaptation strategies development among small-scale farmers in drought conditions. International Journal of Disaster Risk Reduction, 67, 102695. Doi: 1016/j.ijdrr.2021.102695.
Savari, M. & Moradi, M. (2022). The effectiveness of drought adaptation strategies in explaining the livability of Iranian rural households. Habitat International, 124, 102560. Doi: 1016/j.habitatint.2022.102560.
Savari, M., Eskandari Damaneh, H. & Eskandari Damaneh, H. (2020). Pathology of underground water resources management among local communities in the western basin of Jasmourian Wetland. Journal of Watershed Management Research, 11(21), 84-97. (In Persian)
Savari, M., Abdeshahi, A., Gharechaee, H. & Nasrollahian, O. (2021). Explaining farmers’ response to water crisis through theory of the norm activation model: Evidence from Iran. International Journal of Disaster Risk Reduction, 60, 102284. Doi: 10.1016/j.ijdrr.2021.102284.
Savari, M., Damaneh, H. E. & Damaneh, H. E. (2022). Drought vulnerability assessment: Solution for risk alleviation and drought management among Iranian farmers. International Journal of Disaster Risk Reduction, 67, 102654. Doi: 1016/j.ijdrr.2021.102654.
Shahpasand, M. R. & Savari, M. (2011). Barriers to sustainable management of agricultural water resources for educating the farmers in the rural regions (Study in the Qeshlaq Dam area in Kurdistan Province). Environmental Education and Sustainable Development, 5(3), 91-104. (In Persian)
Singh, P. K., Dey, P., Jain, S. K. & Mujumdar, P. P. (2020). Hydrology and water resources management in ancient India. Hydrology and Earth System Sciences, 24(10), 4691-4707.
Taherabadi, F., Motamed, M. K. & Khaledian, M. R. (2016). Analysis of obstacles and problems of agricultural water management in achieving sustainable development (Case: Kangavar and Sahneh counties in Kermanshah Province). Journal of Space Economics and Rural Development, 5(17), 57-70. Doi: 18869/acadpub.serd.5.17.57. (In Persian)
Warner, L. A. (2021). Who conserves and who approves? Predicting water conservation intentions in urban landscapes with referent groups beyond the traditional ‘important others’. UrbanForestry& UrbanGreening, 60, 127070. Doi: 10.14710/jil.19.2.347-353.
Warner, L. A. & Diaz, J. M. (2021). Amplifying the Theory of Planned behavior with connectedness to water to inform impactful water conservation program planning and evaluation. The Journal of Agricultural Education and Extension, 27(2), 229-253. Doi: 10.1080/1389224X.2020.1844771.
Zhang, Y., Zhou, D., Li, Z. & Qi, L. (2020). Spatial and temporal dynamics of social-ecological resilience in Nepal from 2000 to 2015. Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C. 120, 102894. Doi: 1016/j.pce.2020.102894.
سواری, مسلم, اسکندری دامنه, حامد. (1401). تحلیلی بر پیامدهای بهره‌برداری بیرویه از منابع آب زیرزمینی در حوضه غرب تالاب جازموریان. مدیریت جامع حوزه های آبخیز, 2(1), 49-60. doi: 10.22034/iwm.2022.552676.1029
MLA
مسلم سواری; حامد اسکندری دامنه. "تحلیلی بر پیامدهای بهره‌برداری بیرویه از منابع آب زیرزمینی در حوضه غرب تالاب جازموریان". مدیریت جامع حوزه های آبخیز, 2, 1, 1401, 49-60. doi: 10.22034/iwm.2022.552676.1029
HARVARD
سواری, مسلم, اسکندری دامنه, حامد. (1401). 'تحلیلی بر پیامدهای بهره‌برداری بیرویه از منابع آب زیرزمینی در حوضه غرب تالاب جازموریان', مدیریت جامع حوزه های آبخیز, 2(1), pp. 49-60. doi: 10.22034/iwm.2022.552676.1029
VANCOUVER
سواری, مسلم, اسکندری دامنه, حامد. تحلیلی بر پیامدهای بهره‌برداری بیرویه از منابع آب زیرزمینی در حوضه غرب تالاب جازموریان. مدیریت جامع حوزه های آبخیز, 1401; 2(1): 49-60. doi: 10.22034/iwm.2022.552676.1029
)